- Jaki areał i teren gruntu należy wskazać we wniosku o wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej?
Na samym wstępie należy wskazać, że przepisy nie precyzują, ile gruntu należy wyłączyć pod budownictwo mieszkaniowe. Organ nie może orzekać o wyłączeniu większej powierzchni gruntu niż wnioskowana.
Uznaje się jednak w orzecznictwie, iż niejednokrotnie wyłączyć należy nie tylko teren zgodny z obrysem budynku, ale także teren szeroko pojętej, niezbędnej dla istnienia budynku, infrastruktury.
Jak podkreśla się w orzecznictwie, na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z 3.02.1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych – (dalej Ustawa) organ administracji państwowej może zezwolić na wyłączenie z produkcji pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinnej takiej powierzchni gruntów rolnych, przeznaczonych na cele nierolnicze, na której zgodnie z projektem zagospodarowania terenu, stanowiącym załącznik do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, nastąpi rozpoczęcie innego niż rolnicze użytkowanie gruntu, (Uchwała NSA z 03.02.1997 r., OPS 13/96).
Wskazać należy jednak na orzecznictwo, w zakresie interpretacji art. 12a Ustawy, które uległo pewnemu rozszerzeniu na przestrzeni lat. Podzielić należy argumentację przedstawioną w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 11.10.2012 r., II SA/Gl 638/12, w którym w opinii składu orzekającego grunty przeznaczone na „cele budownictwa mieszkaniowego”, o których mowa w art. 12a Ustawy, oznaczają tym samym nie tylko teren zgodny z obrysem budynku, ale także teren szeroko pojętej, niezbędnej dla istnienia budynku, infrastruktury.
Wydaje się zatem, że wniosek dot. wyłączenia gruntów z produkcji rolnej w zakresie przedstawionym na dokumencie „plan 1” – tj. tylko części nieruchomości, faktycznie utwardzonej, nie natomiast całości działki, nie powinien stanowić podstawy do oddalenia wniosku, ponieważ przepisy wprost nie wskazują jaki areał należy poddać pod przekształcenie w takiej sytuacji.
- Opłaty roczne oraz należność jednorazowa przy rozmiarze gruntu ponad 500 m2 i konieczność ich uiszczenia.
Na samym wstępie należy zaznaczyć, że art. 12a Ustawy wyłącza obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych, a w odniesieniu do gruntów leśnych również jednorazowego odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 1, jeśli wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej przeznaczone są na cele budownictwa mieszkaniowego do 0,05 ha w przypadku budynku jednorodzinnego. Zapis ten nadal obowiązuje i nie uległ zmianie na skutek nowelizacji Ustawy.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny zgodnie z przyjętym w orzecznictwie poglądem (wyrok NSA z 20.09.2001 r., II SA 1793/00) art. 12a Ustawy nie może być interpretowany rozszerzająco, stanowi on bowiem lex specialis w stosunku do art. 12 Ustawy. Jako lex specialis art. 12a Ustawy musi być interpretowany ściśle ze swoim brzmieniem. Oznacza to, iż obowiązek uiszczenia należności pieniężnych dotyczy wyłącznie gruntów przeznaczonych na cele mieszkaniowe (budynki jedno i wielorodzinne), (wyrok NSA z 18.05.2011 r., II OSK 655/10). Należy jednak pamiętać, że w sytuacji, gdy wyłączono z produkcji leśnej grunt o powierzchni przekraczającej 0,05 ha, konieczność uiszczenia należności i opłat rocznych dotyczy całej powierzchni podlegającej wyłączeniu (wyrok WSA w Warszawie z 18.12.2019 r., IV SA/Wa 730/19). W konsekwencji można zastosować zwolnienie z art. 12a Ustawy tylko w zakresie budynków przeznaczonych na cele mieszkaniowe do konkretnej powierzchni.
Gdy celem wyłączenia gruntów z produkcji jest budownictwo mieszkaniowe, ustawodawca przewidział zwolnienie od należności i opłat, jako wyjątek od zasady. Każdy wyjątek w uregulowaniach ustawowych należy interpretować zawężająco. Zatem również w tym przypadku brak podstaw, aby zwolnienie od opłat i należności interpretować szerzej, niż wynika to z dosłownego brzmienia przepisu art. 12a Ustawy.
W konsekwencji, jeżeli wniosek obejmuje areał przewyższający 500 m2,wówczas będzie konieczność uiszczenia stosownej opłaty od całości, nie natomiast opłaty od „nadwyżki”.
adwokat Kinga Kępa